Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – poradnik

Spis treści:

1. Jestem przedsiębiorcą jednoosobowym, czy mogę otworzyć restrukturyzację?
2. Jakie dokumenty muszę przygotować żeby otworzyć uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?
3. Co to są propozycje układowe?
4. Nie chcę obejmować restrukturyzacją wszystkich moich wierzycieli. Czy mogę objąć tylko niektórych z nich?
5. Ile trzeba czekać na otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego?
6. Ile trwa uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?
7. Ile to kosztuje?
8. Jakie są skutki otwarcia postępowania?
9. Mam umowy z kontrahentami i obawiam się, że po otwarciu postępowania zostaną mi one wypowiedziane. Czy moi kontrahenci mogą je wypowiedzieć?
10. Co z moimi zobowiązaniami po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego? Które powinienem regulować, a których nie mogę?
11. Mam kredyt zabezpieczony hipoteką. Czy bank lub inny zabezpieczony wierzyciel będzie objęty układem?
12. Mam maszyny oraz samochody w leasingu. Czy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego powinien dalej płacić raty leasingowe?
13. Mam kredyt, który spłacam w miesięcznych ratach i który nie jest zabezpieczony hipoteką. Do spłaty pozostały mi jeszcze 24 raty. Czy bank może wypowiedzieć mi kredyt i zarządzać spłaty całości? Czy w okresie restrukturyzacji powinienem uiszczać raty kredytu?
14. Mam zaległość w ZUS i w Urzędzie Skarbowym. Czy te długi również mogę objąć restrukturyzacją? Co jeżeli wziąłem dofinansowanie z tarczy PFR?
15. Czy mogę wybrać nadzorcę sam, czy jest on przydzielany przez sąd?
16. Czy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego nadal mogę normalnie prowadzić firmę?
17. Jak przebiega głosowanie nad układem?
18. Ile trzeba zebrać głosów żeby układ został przegłosowany?
19. Część wierzycieli zagłosowała „przeciw” układowi, a część nie wzięła udziału w głosowaniu, ale układ został przegłosowany. Czy układ będzie dla nich wiążący?
20. Udało się przegłosować układ. Co dalej?
21. Co dalej, jeżeli układ nie zostanie przegłosowany i postępowanie zostanie umorzone?

Otwarcie postępowania

Jestem przedsiębiorcą jednoosobowym, czy mogę otworzyć restrukturyzację?

Tak, restrukturyzację mogą otworzyć zarówno przedsiębiorcy jednoosobowi, jak i spółki oraz rolnicy nieprowadzący działalności gospodarczej. Warunkiem jest prowadzenie działalności gospodarczej lub w przypadku rolników działalności rolniczej.

Jakie dokumenty muszę przygotować żeby otworzyć uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?

Do otwarcia postępowania niezbędne jest przygotowanie podstawowych danych o firmie takich jak nazwa (ewentualnie imię i nazwisko), adres, siedziba nr PESEL lub KRS. Obok tych danych nadzorca będzie wymagał przedstawienia pełnego spisu wierzycieli gdzie wskażesz wszystkich swoich wierzycieli, ich nazwy, kwoty zadłużenia, terminy.

Istotnym elementem jest również przedstawienie nadzorcy wykazu majątku, a więc przede wszystkim posiadanych nieruchomości, istotnych ruchomości (samochody, maszyny itp.), środków na kontach bankowych.

Obowiązkowym elementem przed otwarciem postępowania jest przygotowanie najczęściej wspólnie z nadzorcą wstępnych propozycji układowych aby można je było przedstawić twoim wierzycielom.

Co to są propozycje układowe?

Propozycje układowe to najprościej ujmując warunki na jakich chciałbyś i jesteś w stanie dokonać spłaty swoich długów. W ramach propozycji układowych możesz na przykład zaproponować swoim wierzycielom rozłożenie zobowiązania na miesięczne raty, dokonać redukcji swoich zobowiązań (na przykład spłatę 80 % wierzytelności, czy redukcję odsetek lub kosztów sądowych), albo odroczyć spłatę o kilka miesięcy.

Można również w ramach propozycji układowych podzielić wierzycieli na grupy i zaproponować im nieco różne propozycje układowe.

Nie chcę obejmować restrukturyzacją wszystkich moich wierzycieli. Czy mogę objąć tylko niektórych z nich?

Tak. Dopuszczalne jest prowadzenie restrukturyzacji jedynie co do niektórych wierzycieli. Wybór wierzycieli objętych restrukturyzacją nie jest jednak dowolny i wymaga pogłębionej analizy.

Ile trzeba czekać na otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego?

Otwarcie zazwyczaj następuję w terminie 7 dni od dnia zamówienia obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Treść ogłoszenia przygotuje dla ciebie nadzorca i pomoże w jego opublikowaniu.

Ile trwa uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?

Sam proces restrukturyzacji od momentu obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym do jego zakończenia trwa maksymalnie 4 miesiące. Jeżeli uda się przekonać wierzycieli oraz przegłosować układ należy złożyć wniosek do sądu o jego zatwierdzenie. Skutki w postaci zakazu egzekucji, zakazu wypowiadania kluczowych umów, zakazu spłaty długów sprzed otwarcia postępowania nadal obowiązują. W praktyce proces rozpoznawania przez sąd wniosku o zatwierdzenie układu trwa kilka miesięcy. Całe postępowanie będzie więc trwało od 4 do 12 miesięcy.

Ile to kosztuje?

Odpowiedź uzależniona jest od rozmiaru przedsiębiorstwa, ilości wierzycieli i sumy wierzytelności, które będziemy restrukturyzować. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest jednak zwykle tańsze niż sądowe postępowanie restrukturyzacyjne.

Co dalej po otwarciu postępowania

Jakie są skutki otwarcia postępowania?

Skutkiem otwarcia jest przede wszystkim:

1. Zawieszenie wszystkich postępowań egzekucyjnych dotyczących zobowiązań które wchodzą do układu (o wierzytelnościach które wchodzą do układu mówimy niżej),
2. Nie można wobec twojej firmy wszczynać nowych postępowań egzekucyjnych,
3. Nie można twojej firmie wypowiedzieć kluczowych umów takich, jak kredyt, rachunek bankowy, leasing.

Mam umowy z kontrahentami i obawiam się, że po otwarciu postępowania zostaną mi one wypowiedziane. Czy moi kontrahenci mogą je wypowiedzieć?

Odpowiedź na to pytanie jest uzależniona od rodzaju umowy. Po otwarciu postępowania nie będzie ci można wypowiedzieć umowy:

1. Najmu lub dzierżawy lokalu gdzie prowadzisz działalność gospodarczą,
2. Umowy kredytu w zakresie środków, które zostały ci już przekazane do dyspozycji,
3. Umowy leasingu,
4. Umowy ubezpieczenia,
5. Umowy rachunku bankowego,

Pozostałe umowy mogą jednak zostać wypowiedziane przez twoich kontrahentów. Warto więc przed rozpoczęciem procesu restrukturyzacji poinformować swoich kluczowych kontrahentów o planowanych działaniach.

Co z moimi zobowiązaniami po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego? Które powinienem regulować, a których nie mogę?

Po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego należy przeanalizować, które zobowiązania wchodzą do układu, a które nie. Te które wchodzą do układu nie mogą być przez ciebie regulowana, natomiast te które nie wchodzą powinny być regulowane na bieżąco.

Pytanie więc, które zobowiązania wchodzą do układu z mocy prawa? Odpowiedź jest dosyć prosta ponieważ są to te długi, które powstały przed dniem otwarcia postępowania. Załóżmy, że współpracujesz z kontrahentem i wystawia ci on co miesiąc faktury. Otworzyłeś powstępowanie restrukturyzacyjne 1 września 2021 r. Faktura za sierpień 2021 r. wejdzie do układu i nie możesz jest zapłacić, a faktura za wrzesień już nie wejdzie do układu i powinieneś ją zapłacić za bieżąco. Od tej reguły jest kilka odstępstw natomiast wyjaśnienie tej kwestii wymagałoby indywidualnej analizy i rozmowy.

Mam kredyt zabezpieczony hipoteką. Czy bank lub inny zabezpieczony wierzyciel będzie objęty układem?

Tak, ale pod pewnymi warunkami. W klasycznej sądowej restrukturyzacji zazwyczaj jest tak, że wierzyciel który ma zabezpieczenie hipoteczne może nie zgodzić się na objęcie układem i dalej egzekwować nawet w czasie restrukturyzacji. W przypadku uproszczonej restrukturyzacji jest inaczej ponieważ jeżeli zaproponujemy takiemu wierzycielowi pełne zaspokojenie wraz z odsetkami albo nie niższym od tego, jakiego można się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia to zgoda wierzyciela nie jest wymagana.

Dla przykładu mamy kredyt 700 000 zł zabezpieczony hipoteką na naszej działce. Działka jest warta 1 000 000 zł. Bank jest zabezpieczony na drugim miejscu hipotecznym, przed nim natomiast jest inny wierzyciel z wierzytelnością 500 000 zł. W takim przypadku aby objąć bank układem bez konieczności jego zgody należy zaproponować w ramach propozycji układowych kwotę 500 000 zł ponieważ bank w przypadku egzekucji otrzymałby właśnie taką kwotę w ramach sprzedaży nieruchomości.

Mam maszyny oraz samochody w leasingu. Czy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego powinien dalej płacić raty leasingowe?

Tak, w przypadku leasingu operacyjnego bieżące raty leasingu powinny być płacone po otwarciu postępowania na bieżąco. Zaległe raty zaś wchodzą do układu i nie mogą być spłacone w czasie postępowania restrukturyzacyjnego.

Dla przykładu mamy samochód w leasingu operacyjnym i zalegamy z dwiema ratami leasingowymi za styczeń i luty 2021 r. Postępowanie restrukturyzacyjne zostało otwarte w dniu 1 marca 2021 r. Zaległe raty leasingowe będą objęte układem to znaczy, że nie mogą być opłacone po otwarciu postępowania, a dopiero w ramach zawartego układu. Rata za marzec 2021 i dalsze powinny być opłacane na bieżąco.

Mam kredyt, który spłacam w miesięcznych ratach i który nie jest zabezpieczony hipoteką. Do spłaty pozostały mi jeszcze 24 raty. Czy bank może wypowiedzieć mi kredyt i zarządzać spłaty całości? Czy w okresie restrukturyzacji powinienem uiszczać raty kredytu?

Bank nie może po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego wypowiedzieć umowy kredytu jeżeli przekazał już środki na rzecz kredytobiorcy.

Po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego cała kwota kredytu pozostałego do spłaty wchodzi do układu, a więc bank nie może żądać spłaty rat zgodnie z harmonogramem spłat. Cały pozostały kredyt będzie spłacany dopiero po zatwierdzeniu i uprawomocnieniu się układu na warunkach przyjętych w układzie, a więc zazwyczaj innych i bardziej korzystnych niż te, które wynikają z umowy kredytowej.

Mam zaległość w ZUS i w Urzędzie Skarbowym. Czy te długi również mogę objąć restrukturyzacją? Co jeżeli wziąłem dofinansowanie z tarczy PFR?

Tak wierzytelności z tytułu składek ZUS i podatków mogą być objęte układem. Składki ZUS nie mogą podlegać jednak redukcji – mogą być jedynie rozłożone na raty lub termin ich płatności może być odroczony. Dofinansowanie z tarczy PFR również podlega restrukturyzacji w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.

Nadzorca

Czy mogę wybrać nadzorcę sam, czy jest on przydzielany przez sąd?

W uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym to ty sam wybierasz nadzorcę układu i podpisujesz z nim umowę na sprawowanie nadzoru nad postępowaniem restrukturyzacyjnym. Nasza spółka może pełnić tę funkcję.

W przypadku innych postępowań restrukturyzacyjnych (postępowanie układowe, sanacyjne, PPU) to sąd wyznacza nadzorcę lub zarządcę.

Czy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego nadal mogę normalnie prowadzić firmę?

Co do zasady tak. Natomiast w przypadku dokonywania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebna będzie zgoda nadzorcy układu. Jeżeli nie uzyskasz takiej zgody to czynność dokonana czynność jest nieważna. Nadzorca po otwarciu postępowania i zapoznaniu się z sytuacją finansową i majątkową twojej firmy wskaże ci, co jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Zazwyczaj nadzorca wskazuje kwotę do jakiej możesz dysponować majątkiem bez jego zezwolenia. Oczywiście w przypadku standardowych płatności dla kontrahentów, czy pracowników, nadzorca co do zasady nie powinien robić żadnych przeszkód i wyrażać zgodę na takie czynności.

Głosowanie nad układem

Jak przebjak-przebiegaega głosowanie nad układem?

Głosowanie nad układem organizuje i wykonuje za ciebie nadzorca. Ma ono dwojaką formę.

Po pierwsze nadzorca przygotuje dla twoich wierzycieli karty do głosowania i roześle je na podane adresy. Każdy wierzyciel może odesłać kartę do głosowania na adres nadzorcy i jego głos zostanie uwzględniony.

Po drugie, nadzorca zorganizuje zgromadzenie wierzycieli. Zgromadzenie wierzycieli to specjalne zwołane spotkanie, o którym każdy wierzyciel zostanie powiadomiony, gdzie zbierane są głosy co do układu. Każdy z wierzycieli może pojawić się na takim zgromadzeniu i wypowiedzieć się czy głosuje „za” czy „przeciw” układowi.

Ile trzeba zebrać głosów żeby układ został przegłosowany?

Potrzebne do przegłosowaniu układu są dwie większości: osobowa i kapitałowa.

Większość osobowa polega na tym, że za układem musi wypowiedzieć się liczbowo ponad połowa głosujących wierzycieli. Dla przykładu jeżeli masz 24 wierzycieli, a w głosowaniu weźmie udział 20 wierzycieli to żeby większość osobowa została osiągnięta „za” musi zagłosować 11 wierzycieli.

Większość kapitałowa polega na tym, że za układem musi się wypowiedzieć 2/3 sumy wierzytelności głosujących wierzycieli. Podobnie dla przykładu jeżeli masz 1 500 000 zł zobowiązań, a w głosowaniu wezmą udział wierzyciele którzy mają 1 200 000 zł wierzytelności, to do przegłosowania układu potrzeba ponad 800 000 zł.

Część wierzycieli zagłosowała „przeciw” układowi, a część nie wzięła udziału w głosowaniu, ale układ został przegłosowany. Czy układ będzie dla nich wiążący?

Tak. Jeżeli układ zostanie przegłosowany to również ci wierzyciele będą zaspokajani zgodnie z przyjętymi w układzie rozwiązaniami (rozłożenie na raty, redukcja, odroczenie płatności itp.).

Udało się przegłosować układ. Co dalej?

Po przegłosowaniu układu należy złożyć wniosek do sądu o jego zatwierdzenie. Wniosek taki składasz osobiście do sądu ale nadzorca pomoże ci go przygotować.

Sąd bada czy układ nie narusza prawa oraz czy w rażący sposób nie krzywdzi niektórych wierzycieli. Jeżeli nie zachodzą negatywne przesłanki wydaje postanowienie o zatwierdzeniu układu i po uprawomocnieniu się tego postanowienia można przystąpić do jego realizacji.

Co dalej, jeżeli układ nie zostanie przegłosowany i postępowanie zostanie umorzone?

W przypadku niepowodzenia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego możesz zdecydować się na kontynuowanie restrukturyzacji w ramach postępowania sanacyjnego (lub innego sądowego postępowania restrukturyzacyjnego) i złożyć w tym celu wniosek o jego otwarcie do sądu. Jeżeli nie widzisz dalszej możliwości prowadzenia działalności gospodarczej to pozostaje złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.