Postępowanie restrukturyzacyjne ma celu jakim uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Postępowania mogą być prowadzone zarówno w stosunku do dłużników niewypłacalnych, jak i takich, którzy są dopiero zagrożeni niewypłacalnością. Wskazuje na to już art. 1 ustawy Prawo Restrukturyzacyjne, który reguluje zakres przedmiotowy ustawy. Warto więc dobrze zaznajomić się z pojęciem niewypłacalności i pojęciem zagrożenia niewypłacalnością.
Niewypłacalność a zagrożenie niewypłacalnością
Przepisy PR definiują jedynie pojęcie dłużnika zagrożonego niewypłacalnością – zgodnie z art. 6 ust. 3 PR należy przez niego rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny. Przyszła niewypłacalność nie musi być zatem pewna – wystarczy, że istnieje realna możliwość jej zaistnienia i zostanie to uprawdopodobnione. Objęcie postępowaniami restrukturyzacyjnymi również dłużników niewypłacalnych jest uzasadnione głównie interesem wierzycieli, dla których korzystniejsze może być uzyskanie zaspokojenia w wyniku realizacji układu niż w drodze likwidacji majątku dłużnika w postępowaniu upadłościowym.
Odnośnie pojęcia dłużnika niewypłacalnego, ustawodawca w art. 6 ust. 2 PR odwołuje się do regulacji zawartych w ustawie Prawo Upadłościowe. Zastosowanie znajduje przede wszystkim art. 11 ust. 1 PU, zgodnie z którym dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Uznaje się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. W przypadku dłużników będących osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, zastosowanie na gruncie PR znajduje również art. 11 ust. 2 PU, w myśl którego dłużnik taki jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. Zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. Co do zasady dotyczy to wszystkich zobowiązań dłużnika – nie tylko wymagalnych, ale także tych, których termin płatności jeszcze nie nadszedł.
Należy podkreślić, że ustawa nie różnicuje sytuacji prawnej dłużnika w postępowaniach restrukturyzacyjnych, w zależności od tego, czy jest on niewypłacalny czy dopiero zagrożony niewypłacalnością. W jednym i w drugim przypadku postepowanie restrukturyzacyjne prowadzone jest w tym samym trybie i na podstawie tych samych przepisów.
Wskaźniki ostrzegania przed niewypłacalnością
Warto jest stale monitorować stan swojego przedsiębiorstwa. Dzięki wskaźnikom ostrzegania przed niewypłacalnością przedsiębiorca może podjąć działania, które uchronią go przed upadłością. Kluczowe w tym zakresie mogą okazać się sprawozdania finansowe. Niektóre zdarzenia już na wczesnym etapie mogą budzić obawy co do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej, a są to przede wszystkim:
– zmniejszenie się kwoty zysku,
– zwiększenie się zobowiązań wobec dostawców i nieterminowe regulowanie wymagalnych zobowiązań,
– problemy z zakończeniem rozpoczętych inwestycji,
Wskaźniki ostrzegania przed niewypłacalnością możemy podzielić na finansowe i operacyjne.
Do wskaźników finansowych można zaliczyć:
- ujemne przepływy środków pieniężnych wykazywane w sprawozdaniach finansowych za okresy przeszłe,
- istotne straty operacyjne lub znacząca utrata wartości aktywów generujących przepływy pieniężne,
- opóźnienie lub wstrzymanie wypłaty dywidend,
- niemożność dotrzymania warunków umowy kredytowej,
- niezdolność zapewnienia finansowania niezbędnych prac rozwojowych nad nowym produktem lub niezbędnych inwestycji.
Do wskaźników operacyjnych można zaliczyć:
- zamiary kierownictwa dotyczące likwidacji jednostki lub zaniechania działalności,
- zagrożenie ze strony poważnego konkurenta,
- trudności związane z brakiem pracowników,
- zmiany w prawie lub polityce rządu, które mogą mieć negatywny wpływ na jednostkę.
O wszczęciu procedury restrukturyzacyjnej warto pomyśleć jak najwcześniej – najlepiej już w chwili wystąpienia realnego zagrożenia niewypłacalnością. Jeśli Twoje przedsiębiorstwo nie radzi sobie z wymagalnymi zobowiązaniami finansowymi zapraszamy do kontaktu ze specjalistami BM Restrukturyzacje. Zachęcamy do skorzystania z formularza kontaktowego.