Jeśli rozważasz umorzenie swoich długów zapraszamy do kontaktu ze specjalistami BM Restrukturyzacje, którzy przeprowadzą Cię przez procedurę oddłużeniową. Zachęcamy do skorzystania z formularza kontaktowego.
Upadłość konsumencka jest skutecznym sposobem na oddłużenie dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Efektem końcowym ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest przede wszystkim oddłużenie niewypłacalnego konsumenta, które może nastąpić na 3 sposoby:
- ustalenie planu spłaty,
- warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
- umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty.
Ustalenie planu spłaty
Ustalenie planu spłaty jest najczęstszym sposobem prowadzącym do oddłużenia. Upadłość konsumencka daje szansę dłużnikowi na nowe życie, jednak nie należy zapominać o interesie wierzycieli, którzy powinni zostać w maksymalnym stopniu zaspokojeni. W tym celu na podstawie projektu sporządzonego przez syndyka, sąd ustala plan spłaty wierzycieli, który – zgodnie z art. 491 15 prawa upadłościowego – określa wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, dokonuje podziału funduszy masy upadłości (jeżeli upadły konsument posiadał majątek podlegający sprzedaży w ramach upadłości) ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, a także określa wysokość raty spłaty i okres w jakim upadły jest obowiązany spłacać powstałe zobowiązania. W zdecydowanej większości przypadków upadły konsument spłaci jedynie ułamek swoich zobowiązań wobec swoich wierzycieli. Ustalając plan spłaty syndyk, a następnie sąd upadłościowy bierze pod uwagę takie czynniki jak możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe czy wysokość niezaspokojonych wierzytelności. Znaczenie ma również wiek, stan zdrowia, koszty leczenia czy wysokość niezbędnych wydatków upadłego. Kwota musi więc być dostosowana do realnych możliwości finansowych upadłego konsumenta.
Plan spłaty ustala się co do zasady na okres 36 miesięcy, jednak w sytuacji, w której upadły doprowadził do swojej niewypłacalności, istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty może zostać ustalony nawet na 84 miesiące. Okoliczności te ustala najpierw syndyk, a następnie sąd upadłościowy.
W określonych sytuacjach, plan spłaty może być również ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy. Zgodnie z art. 49115 ust. 1b prawa upadłościowego, jeśli dłużnik w drodze wykonania planu spłaty spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem to plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż rok. Natomiast zgodnie z art. 49115 ust. 1c prawa upadłościowego, jeżeli dłużnik spłaci co najmniej 50% zobowiązań objętych planem, wtedy plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż dwa lata. W praktyce szansa na krótszy plan spłaty wierzycieli występuje w przypadku, gdy upadły jest właścicielem wartościowych aktywów, które wchodzą w skład masy upadłości i podlegają sprzedaży egzekucyjnej.
Podsumowując:
Do 36 miesięcy – na tyle co do zasady ustalany jest plan spłaty wierzycieli w ramach upadłości konsumenckiej
Do 84 miesięcy – na tyle może być ustalony plan spłaty wierzycieli w ramach upadłości konsumenckiej upadły doprowadził do swojej niewypłacalności, istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa
Warunkowe umorzenie zobowiązań
Warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uregulowane w art. 491 16 2a prawa upadłościowego i może mieć zastosowanie w sytuacji, gdy niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynika z osobistej sytuacji upadłego i nie ma charakteru trwałego. W takich sytuacjach sąd upadłościowy wydaje postanowienie, na podstawie którego umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, ale pod pewnym warunkiem.
Osobista sytuacja nie ma charakteru trwałego, jeżeli sąd ustalił, że trudności w uzyskaniu dochodu – np. problemy zdrowotne – mają przemijający charakter. Taka sytuacja może mieć miejsce w szczególności, gdy upadły jest w młodym wieku pozwalającym na podjęcie pracy. Może się też zdarzyć, że niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat wierzycieli przeminie w wyniku pozyskania przez upadłego majątku w drodze spadku czy darowizny.
Zobowiązania upadłego dłużnika zostaną umorzone bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, o ile w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu upadły ani żaden z jego wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli, na skutek którego sąd uzna, że niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty przeminęła i nie jest już aktualna. W wyniku tej zmiany sąd uchyla postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań i ustala plan spłaty wierzycieli. W praktyce wierzyciele często występują z wnioskiem o uchylenie postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań. W tym zakresie przepisy prawa nie przewidują żadnych ograniczeń.
Jeżeli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku to zobowiązania upadłego ulegają umorzeniu z upływem 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań.
Warto podkreślić, że zgodnie z art. 491 16 ust. 2c, w okresie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową. Przepis reguluje sytuację upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli. W tym czasie upadły nie może dokonywać czynności polegających na zbywaniu i obciążaniu swojego majątku i zaciągać kolejnych zobowiązań, aczkolwiek w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie określonej czynności prawnej.
Umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty
W wyjątkowych sytuacjach, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, sąd może orzec o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty – wskazuje na to art. 49116 ust. 1 prawa upadłościowego. Dotyczy to najczęściej sytuacji, w której upadły nie ma zdolności do podjęcia jakiejkolwiek pracy, a jednocześnie nie posiada innych źródeł dochodu np. w wyniku nieuleczalnej choroby. Umarzając zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli sąd obciąża Skarb Państwa tymczasowo pokrytymi kosztami postępowania.